Co jest TCO i dlaczego jest istotne dla kierowców?

Cena zapłacona za zakup samochodu to dopiero początek związanych z nim wydatków. Rzeczywisty koszt użytkowania pojazdu ujawnia się dopiero po policzeniu wszystkich elementów wchodzących w skład TCO. Sprawdź, czym ono jest i jak może Ci pomóc w zarządzaniu firmą!

To powinieneś wiedzieć o TCO:

• TCO obejmuje wszystkie koszty związane z użytkowaniem pojazdu, nie tylko cenę zakupu.
• Największą część TCO stanowi utrata wartości samochodu.
• Analiza TCO pozwala porównywać modele oraz formy użytkowania pojazdu i wybrać najkorzystniejszą opcję.
• Wynajem auta eliminuje niektóre nieprzewidywalne składniki TCO, jak deprecjacja czy awarie.

Spis treści:

1. TCO samochodu – co to jest i dlaczego warto je znać?
2. Z jakich elementów składa się całkowity koszt posiadania auta?
3. Jak samodzielnie oszacować TCO dla wybranego pojazdu?
4. Wynajem kontra zakup – która opcja wygrywa w analizie TCO?
5. Jak TCO może wpłynąć na finanse w Twojej firmie?
6. Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania od TCO

TCO samochodu – co to jest i dlaczego warto je znać?

TCO, czyli Total Cost of Ownership, to pełny koszt posiadania samochodu w określonym czasie jego użytkowania. W praktyce oznacza sumę wszystkich wydatków, jakie ponosi właściciel auta – nie tylko cenę katalogową, ale także koszty eksploatacji, serwisu, paliwa czy ubezpieczenia.

Analiza TCO samochodu pozwala realnie oszacować cykl życia pojazdu i podejmować lepsze decyzje zakupowe. Skupienie się wyłącznie na cenie katalogowej lub promocji może być złudne – rzeczywisty koszt eksploatacji auta często przewyższa różnicę między dwiema ofertami. W ciągu 3–5 lat całkowite wydatki na utrzymanie samochodu mogą być nawet 200% wyższe od jego ceny zakupu. Oznacza to, że samochód kupiony za 100 000 zł może generować dodatkowe koszty rzędu 150 000–200 000 zł.

Dlatego TCO jest kluczowym narzędziem oceny opłacalności auta – pozwala uniknąć pułapek pozornych okazji i świadomie planować wydatki na samochód.

Sprawdź także: Najważniejsze dokumenty przewozowe w transporcie drogowym

Z jakich elementów składa się całkowity koszt posiadania auta?

Aby uzyskać pełen obraz obciążenia finansowego kierowcy, przed zakupem konkretnego modelu auta należy zsumować różne koszty wchodzące w skład TCO. Co to oznacza w praktyce, obrazuje ich poniższe zestawienie. 

• Utrata wartości (deprecjacja) – nowy pojazd w ciągu 3 lat traci średnio 40–50% wartości w porównaniu do ceny jego zakupu. Im model jest popularniejszy, tym strata jest większa. Dlatego też deprecjacja bywa największym i często niedocenianym elementem TCO.
• Koszty finansowania i ubezpieczenia – kredyt lub leasing generuje odsetki oraz prowizje. Do tego dochodzą obowiązkowe polisy – OC, AC, NNW i często assistance. W Polsce średnia składka ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej kierowcy w 2024 roku wynosiła 538 zł, ale już pakiet z AC dla nowego auta może przekroczyć nawet 3000 zł rocznie.
• Wydatki na paliwo lub energię – zużycie paliwa stanowi istotną część TCO. Przy przebiegu 20 000 km rocznie i średnim spalaniu 7 l/100 km koszt benzyny może przekroczyć nawet 20 000 zł w ciągu 3 lat. W przypadku samochodów elektrycznych energia kosztuje mniej, ale różnicę tę kompensują wyższe ceny ich zakupu.
• Przeglądy i serwis – okresowe kontrole techniczne, wymiany płynów eksploatacyjnych i części zużywających się naturalnie to kolejny punkt obciążający portfel właścicieli pojazdów stanowiący element total cost of ownership.
• Opony i akcesoria – komplet ogumienia zimowego lub letniego to wydatek rzędu nawet kilku tysięcy złotych. Biorąc pod uwagę konieczność ich wymiany co kilka sezonów oraz koszty przechowywania i montażu, suma wydatków w tej kategorii może stanowić znaczącą część TCO.

Total cost of ownership – korzyści dla Twojej firmy

Jeśli prowadzisz firmę, w której korzystanie z pojazdów stanowi podstawę Twojej działalności, przy ich zakupie powinieneś zawsze korzystać z analizy TCO. Narzędzie to umożliwi Ci racjonalne planowanie wydatków związanych z rozbudową floty. Pozwoli zestawiać koszty różnych modeli i oceniać, które samochody spełniają wymagania budżetowe. Dzięki niej będziesz w stanie uniknąć pułapki, w którą wpada wielu kierowców – wyboru pojazdu taniego w zakupie, ale drogiego w użytkowaniu. 

Dodatkowo total cost of ownership sprawdzi się również jako źródło danych w trakcie użytkowania samochodu. Jego analiza pozwoli Ci:

• kontrolować koszty operacyjne, związane z utrzymaniem pojazdów, ponieważ dostarczy informacji, które obszary generują największe wydatki,
• lepiej planować budżet firmy, który przeznaczasz na utrzymanie floty,
• unikać nieprzewidywalnych wydatków, które mogą być zagrożeniem dla płynności finansowej Twojego przedsiębiorstwa. 

Może Cię także zainteresować: Na czym polega ekonomiczna jazda samochodem (eco driving)

Jak samodzielnie oszacować TCO dla wybranego pojazdu?

Aby oszacować TCO pojazdu, nie musisz korzystać ze skomplikowanych wzorów. Wystarczy, że zbierzesz podstawowe dane związane z jego użytkowaniem i zestawisz je w zwykłym arkuszu kalkulacyjnym, który je zsumuje za Ciebie. Przygotowując analizę TCO powinieneś uwzględnić przede wszystkim:

• cenę zakupu auta i prognozę utraty jego wartości – dane te możesz pozyskać z raportów rynkowych lub kalkulatorów wartości rezydualnej;
• koszty finansowania – uwzględnij zarówno oprocentowanie kredytu lub raty leasingowe, jak i marżę banku czy wysokość wpłaty własnej;
• paliwo lub energię elektryczną – wydatki z tej kategorii oblicz na podstawie średniego spalania i przewidywanego przebiegu auta;
• serwis i przeglądy – ich ceny poznasz w Autoryzowanych Stacjach Obsługi wybranego producenta pojazdów;
• ubezpieczenie – jego wartość oprzyj na podstawie ofert firm ubezpieczeniowych;
• opony – uwzględnij w ich przypadku zarówno konieczność cyklicznej wymiany międzysezonowej, jak i zakupu oraz składowania. 

Sumując te wszystkie koszty i analizując je w okresie 3 lub 5 lat zyskasz wiarygodny obraz realnych wydatków związanych z posiadaniem wybranego modelu auta.

Wynajem kontra zakup – która opcja wygrywa w analizie TCO?

Wynajem staje się coraz popularniejszą alternatywą dla zakupu pojazdów. W jego przypadku użytkownik auta płaci stałą miesięczną ratę, w której zawarte są serwis, ubezpieczenia, a także często wymiana opon. Przy wynajmie to również firma udostępniająca auto bierze na siebie ryzyko utraty jego wartości. Rozwiązanie to może zdjąć z Ciebie odpowiedzialność za większość kosztów użytkowania pojazdu, w tym ewentualne naprawy po gwarancji.

Przejęcie wielu wydatków związanych z utrzymaniem pojazdu sprawia również, że analiza TCO dla wynajmu prezentuje się o wiele korzystniej niż w przypadku jego zakupu na własność, szczególnie jeśli chodzi o nowe samochody. Dzięki niemu możesz uniknąć nieprzewidywalnych wydatków i łatwiej planować budżet związany z zarządzaniem flotą.

Zobacz: Ubezpieczenie transportowe i flotowe – kiedy warto je wykupić?

Jak TCO może wpłynąć na finanse w Twojej firmie?

Samochody firmowe to nie tylko narzędzia pracy – to inwestycje, które generują długofalowe koszty i wpływają na finanse firmy. Mając świadomość, na czym polega TCO, co to jest i jak je wyliczyć możesz systematycznie analizować wydatki związane z ich utrzymaniem nie tylko w momencie zakupu, ale także korzystania z nich. Dzięki temu jesteś w stanie optymalnie wykorzystywać budżet flotowy i minimalizować ryzyko nietrafionych inwestycji czy niespodziewanych wydatków, tym samym zyskując przewagę nad konkurencją oraz lepszą kontrolę nad finansami firmy. 

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania od TCO

1. Czy TCO dotyczy tylko nowych samochodów?

Nie, całkowity koszt posiadania można obliczyć zarówno dla nowych, jak i używanych, a nawet wynajmowanych aut. Z TCO warto również korzystać podczas użytkowania pojazdu, aby na bieżąco analizować opłacalność jego utrzymania we flocie.

2. Jaki element TCO jest największym obciążeniem?

Najczęściej największą część stanowi utrata wartości, czyli spadek ceny samochodu w czasie.

3. Czy TCO różni się dla samochodów elektrycznych?

Tak, koszty paliwa są niższe, ale przy jego wyliczaniu trzeba uwzględnić wyższą cenę zakupu, możliwe dopłaty do zakupu i inne czynniki.

4. Na jaki okres wyliczyć TCO w przypadku zakupu nowego pojazdu?

Najlepiej analizować okres 3 lub 5 lat, czyli typowy czas użytkowania auta przez pierwszego właściciela lub w leasingu.

5. Czy wynajem zawsze wychodzi taniej niż zakup?

Nie zawsze, ale w wielu przypadkach eliminuje ryzyko wysokich i niespodziewanych kosztów, co zwiększa przewidywalność wydatków.

Źródła: 

https://piu.org.pl/tak-dzialaja-ubezpieczenia-503-mld-zl-odszkodowan-i-…;