Przewóz odpadów podlega w Polsce surowym przepisom. Brak jego rejestracji, dokumentacji i zgodności z wymogami BDO może skutkować wysokimi karami finansowymi dla przedsiębiorstwa. Sprawdź, co musisz wiedzieć, aby ich uniknąć!
BDO a przewóz odpadów – to musisz wiedzieć:
- Każda firma transportująca odpady musi być zarejestrowana w systemie BDO oraz prowadzić elektroniczną ewidencję i sprawozdawczość. Przewóz bez ważnego wpisu grozi wysokimi karami finansowymi.
- Przewóz odpadów niebezpiecznych wymaga dodatkowych zezwoleń i spełnienia surowych wymogów.
- Zezwolenia międzynarodowy na przewóz odpadów są wydawane przez GIOŚ.
Spis treści:
- Czym jest BDO? Podstawowe informacje o systemie
- Zezwolenia na przewóz odpadów – kiedy są wymagane?
- Przewóz odpadów niebezpiecznych – szczególne wymagania
- Karty przekazania odpadów – kluczowy dokument w procesie transportu
- Przewóz odpadów bez zezwolenia – konsekwencje prawne
- BDO i jego rola w zarządzaniu przewozem odpadów
Czym jest BDO? Podstawowe informacje o systemie
Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, czyli BDO, została wprowadzona w Polsce na mocy ustawy z 14 grudnia 2012 r. Głównym celem tego elektronicznego systemu jest zapewnienie przejrzystości w obiegu oraz kontrola nad gospodarowaniem nimi. BDO składa się z trzech podstawowych elementów:
- rejestru BDO – listy podmiotów, które mają obowiązek rejestracji, do których zaliczają się między innymi firmy realizujące przewóz odpadów ich odzysk czy unieszkodliwianie,
- modułu ewidencji odpadów – umożliwiającego ich elektroniczne ewidencjonowanie przez podmioty, na które jest nałożony ten obowiązek,
- modułu sprawozdawczości – pozwalającego na składanie wymaganych przez przepisy sprawozdań związanych z gospodarowaniem odpadami.
Nadzór nad systemem BDO sprawuje Marszałek Województwa. Jest on odpowiedzialny za m.in. zatwierdzanie wniosków rejestracyjnych.
System BDO pozwala monitorować przepływ odpadów w czasie rzeczywistym i ułatwia kontrolę przestrzegania przepisów prawa. Obowiązki z nim związane dotyczą m.in.:
- wystawiania kart przekazania odpadu (KPO),
- sprawozdawczości oraz ewidencji ilości i rodzaju wytworzonych, transportowanych lub przetwarzanych odpadów.
Zezwolenia na przewóz odpadów – kiedy są wymagane?
Do 24 stycznia 2018 roku firmy transportowe miały obowiązek uzyskiwać osobne, papierowe zezwolenie na przewóz odpadów. Został on jednak zniesiony i zastąpiony przez konieczność uzyskania wpisu do rejestru BDO. Oznacza to, że obecnie firmy transportowe są w stanie uzyskać zezwolenie na przewóz odpadów realizowany odpłatnie w ramach usług świadczonych innym podmiotom w pełni elektronicznie. Każdy taki transport musi być jednak realizowany zgodnie z wymogami BDO.
Karta przekazania odpadów, która go potwierdza, zalicza się do jednych z ważniejszych spośród nich. Przedsiębiorstwa przewożące wyłącznie własne odpady, pod pewnymi warunkami, mogą zostać z tego obowiązku zwolnione. Jednak i one muszą figurować w rejestrze BDO oraz prowadzić stosowną dokumentację.
Należy również podkreślić, że od powyższych zasad istnieją wyjątki. Dodatkowe zezwolenia na przewóz odpadów wymagane są w przypadku gdy jest on realizowany międzynarodowo i dotyczy ich:
- wywozu z Polski,
- przywozu do Polski,
- tranzytu przez Polskę.
W takim przypadku zezwolenia na przewóz odpadów wydawane są przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ), do którego każde ich przemieszczenie powinno zostać zgłoszone.
Przewóz odpadów niebezpiecznych – szczególne wymagania
Przewóz odpadów niebezpiecznych, do których zaliczają się m.in.:
- oleje przepracowane,
- akumulatory,
- azbest,
- chemikalia,
obarczony jest dodatkowymi obowiązkami. Regulowany jest on nie tylko przez polskie przepisy i wymogi BDO, ale także zapisy międzynarodowej umowy ADR dotyczącej transportu towarów niebezpiecznych.
W przypadku takich ładunków wymagane jest posiadanie specjalnych środków ochrony, oznakowania pojazdów oraz przygotowanie szczegółowej dokumentacji przewozowej obejmującej m.in. kartę charakterystyki substancji (SDS). Kierowcy muszą również ukończyć szkolenie ADR, a pojazdy być zatwierdzone do transportowania tego typu materiałów. Za niedopełnienie tych obowiązków i przewóz odpadów bez zezwolenia grożą w tym przypadku nie tylko kary administracyjne, ale również odpowiedzialność karna.
Karty przekazania odpadów – kluczowy dokument w procesie transportu
Każdy transport odpadów, niezależnie od ich rodzaju, musi być potwierdzony dokumentem w systemie BDO. Karta przekazania odpadów (KPO), bo tak się on nazywa, jest elektronicznym elementem pełniącym rolę ewidencyjną i kontrolną. Musi być ona wystawiona zawsze przed rozpoczęciem procesu transportowego – bez niej uznawany jest on za nielegalny. Odpowiedzialny jest za to posiadać odpadów, czyli podmiot przekazujący je firmie transportowej.
Karty przekazania odpadów muszą zawierać zawsze:
- dane nadawcy,
- dane odbiorcy,
- dane transportującego, wraz z numerem rejestracyjnym pojazdu, którym jest realizowany odbiór odpadów,
- rodzaj i kod odpadu zgodnie z katalogiem odpadów.
Od 1 stycznia 2021 r. karty przekazania odpadów wystawiane są wyłącznie w sposób elektroniczny. Odbywa się do za pośrednictwem systemu BDO. W przypadku jego awarii dopuszczalne jest wystawienie KPO w formie elektronicznej. Musi ona jednak także zostać wprowadzona do systemu w ciągu maksymalnie 30 dni od usunięcia usterki systemu.
Karta przekazania odpadu BDO pełni nie tylko funkcję ewidencyjną i kontrolną, ale także sprawozdawczą. Na jej podstawie generowane są dane statystyczne oraz kontrole organów środowiskowych.
Karta przekazania odpadu BDO – jak ją wypełnić?
Proces wypełniania karty przekazania odpadów w systemie BDO składa się z kilku etapów:
- zaloguj się do konta przedsiębiorstwa,
- przejdź do modułu „Kart przekazania odpadów”,
- wybierz odpowiednie funkcje.
Dzięki temu pojawi się formularz zawierające sekcję informacji ogólnych, którą system wypełnia automatycznie, a także inne, wymagające uzupełniania samodzielnie, takie jak:
- dane przekazującego odpady – w której musisz podać nazwę i adres swojej firmy, numer rejestrowy BDO oraz NIP,
- dane transportującego odpady – gdzie należy uzupełnić nazwę, adres firmy transportującej, numer rejestrowy BDO, NIP, numer rejestracyjny pojazdu, który odbierze odpady,
- dane przejmującego odpady – w której musisz wpisać nazwę i adres odbiorcy, numer rejestrowy BDO, NIP,
- informacje dotyczące odpadów – gdzie należy podać kod odpadu, jego rodzaj, masę oraz datę i godzinę rozpoczęcia transportu.
Po uzupełnieniu powyższych danych zatwierdź kartę przekazania odpadów BDO i podpisz elektronicznie.
System BDO posiada funkcję walidacji, która pomaga eliminować podstawowe nieprawidłowości jeszcze przed zatwierdzeniem dokumentu, które najczęściej dotyczą:
- niezgodność kodów odpadów,
- braku podpisów wszystkich uczestników procesu transportowego.
Przewóz odpadów bez zezwolenia – konsekwencje prawne
Przewożenie odpadów bez wymaganych zezwoleń lub z pominięciem obowiązków rejestracyjnych wiąże się z poważnymi konsekwencjami. Podlega administracyjnej karze w postaci grzywny, której wysokość może wynosić od 2 000 zł do 10 000 zł. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu do rejestru jest ona jeszcze dotkliwsza i wynosi od 5 000 zł do nawet 1 000 000 000 zł. Sankcje mogą również obejmować konfiskatę pojazdu czy nawet odpowiedzialność karną zarządu spółki.
- każdy transport był zawsze potwierdzony za pomocą karty przekazania odpadów wystawianej przez klienta i zatwierdzonej przez transportującego, której potwierdzenie wygenerowania kierowca powinien mieć przy sobie,
- przed podjęciem zlecenia zweryfikować zarówno zleceniodawcę, jak i odbiorcę odpadów, czy figurują w rejestrze BDO,
- weryfikować zgodność kodów odpadów umieszczonych w KPO oraz ich ilość ze stanem rzeczywistym w trakcie załadunku u klienta.
BDO i jego rola w zarządzaniu przewozem odpadów
System BDO ułatwia firmom planowanie, kontrolę i dokumentowanie wszystkich etapów zarządzania odpadami – od ich powstania, przez transport, aż po unieszkodliwienie. Dzięki centralnemu rejestrowi dane są dostępne dla wszystkich uczestników łańcucha.
Każde działanie w systemie BDO pozostawia również ślad, który zwiększa przejrzystość i eliminuje nielegalne praktyki. Z kolei automatyczne generowanie dokumentów oraz obowiązek ich zatwierdzania elektronicznie przyspieszają procesy administracyjne i pozwalają na szybsze przygotowanie okresowych sprawozdań związanych z przewozem odpadów.
FAQ – najczęściej zadawane pytania związane z BDO w kontekście przewozu odpadów
1. Czy każda firma musi być zarejestrowana w BDO?
Nie. Obowiązek dotyczy firm wytwarzających odpady inne niż komunalne oraz tych, które je transportują lub przetwarzają.
2. Jakie odpady wymagają specjalnych zezwoleń przy transporcie?
Odpady niebezpieczne, np. chemikalia, akumulatory, odpady medyczne, podlegają surowszym regulacjom i wymagają dodatkowych zezwoleń.
3. Czy KPO musi być podpisana przez wszystkie podmioty, których dotyczy przewóz odpadów?
Tak. Dokument musi być zaakceptowany przez przekazującego, transportującego i odbierającego.
4. Czy można wystawić kartę przekazania odpadu po dokonaniu transportu?
Wyjątkowo, w przypadku wystąpienia awarii systemu – tak, ale tylko w formie papierowej z obowiązkiem wprowadzenia danych do BDO w ciągu 30 dni.
Przeczytaj także
Dowiedz się, czym jest telematyka i jak z niej korzystać
Kim jest fleet manager i jakie są jego obowiązki? Odpowiadamy!
