Transport drogowy w Unii Europejskiej – najważniejsze zasady

17/09/25
6 min

Ciężarówka na nadmorskiej drodze, z widokiem na ocean i skalisty brzeg w tle.

Transport drogowy w Unii Europejskiej opiera się na jednolitych zasadach, które regulują przepływ towarów, prawa kierowców i obowiązki przewoźników. Poznaj najważniejsze związane z nim przepisy. Sprawdź, jak funkcjonuje przewóz towarów w Unii Europejskiej!

To powinieneś wiedzieć o transporcie drogowym w Unii Europejskiej:

Pakiet Mobilności sukcesywnie wdrażany od 2020 r. zmienił zasady pracy kierowców i kabotażu na terenie UE.
Czas prowadzenia pojazdów i odpoczynku w transporcie na terenie Unii Europejskiej reguluje rozporządzenie 561/2006.
Licencja wspólnotowa jest podstawowym dokumentem przewoźnika na terenie krajów członkowskich.

Przewóz towarów w Unii Europejskiej stoi obecnie przed licznymi wyzwaniami związanymi z cyfryzacją i dekarbonizacją.

Spis treści:

Jednolity rynek, wspólne zasady – wprowadzenie do transportu w UE
Pakiet Mobilności – filar regulacji transportu drogowego w Unii Europejskiej
Czas pracy i odpoczynku kierowców – analiza norm rozporządzenia 561/2006
Najważniejsze wyzwania dla przewoźników drogowych w UE
Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące przepisów obejmujących transport w Unii Europejskiej

Jednolity rynek, wspólne zasady – wprowadzenie do transportu w UE

Transport drogowy w Unii Europejskiej funkcjonuje w ramach wspólnego rynku obejmującego 27 państw. Jego fundamentem jest zasada swobody przepływu towarów i usług, która pozwala przewoźnikom wykonywać działalność bez dodatkowych barier celnych i granicznych. Dzięki temu znacząca część przewozów wewnątrz Wspólnoty odbywa się drogą lądową.

Jednolite regulacje znacząco ułatwiają transport. Unia Europejska opracowała je, aby zapobiegać nierównej konkurencji między przedsiębiorstwami z poszczególnych krajów. Dotyczą one zarówno warunków pracy kierowców, jak i norm technicznych pojazdów. Dodatkowo wspólne ramy prawne pozwalają także na harmonizację podatków, opłat drogowych oraz zasad bezpieczeństwa ruchu. Wprowadzone regulacje zabezpieczyły rynek przed dominacją przewoźników z krajów o niższych kosztach operacyjnych, która mogłaby zagrozić stabilności sektora w państwach utrzymujących wyższe standardy socjalne.

Może Cię również zainteresować: Najważniejsze dokumenty przewozowe w transporcie drogowym

Pakiet Mobilności – filar regulacji transportu drogowego w Unii Europejskiej

Jedną z największych reform w ostatnich latach, jeśli chodzi o transport w Unii Europejskiej, był Pakiet Mobilności, który wdrażany jest w życie etapowo od 20 sierpnia 2020 r. Jego głównym celem jest wyrównanie warunków prowadzenia działalności przewozowej na terenie Wspólnoty.

Pakiet wprowadził między innymi obowiązek regularnego powrotu kierowcy do kraju siedziby firmy, co najmniej raz na cztery tygodnie. Ma to zapobiegać sytuacjom, w których pracownicy pozostają w trasie miesiącami, bez kontaktu z rodziną.

Nowe przepisy regulujące transport w Unii Europejskiej obejmują również wymogi dotyczące tachografów. Zgodnie z nimi, od 21 sierpnia 2023 r., wdrożony został obowiązek stosowania w pojazdach inteligentnych tachografów drugiej wersji. Pozwalają one na dokładniejsze monitorowanie aktywności kierowców i ułatwiają kontrolę ich czasu pracy.

Sprawdź również: Dowiedz się, czym jest telematyka i jak z niej korzystać

Czas pracy i odpoczynku kierowców – analiza norm rozporządzenia 561/2006

Transport drogowy w Unii Europejskiej jest również zunifikowany pod względem przepisów dotyczących czasu pracy kierowców. Podstawowym dokumentem regulującym tę kwestię jest Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. Zgodnie z nim maksymalny czas pracy kierowcy może wynosić dziennie 9 godzin, opcjonalnie istnieje możliwość jego wydłużenia do 10 godzin dwa razy w tygodniu. Dodatkowo w tym okresie kierowca musi zrobić przerwę trwającą co najmniej 45 minut po maksymalnie 4,5 godzinach prowadzenia auta. Przy czym może ją podzielić na dwie części – minimum 15 minut oraz 30 minut.

Przeczytaj też: Alkohol, zmęczenie, samoleczenie – jak zapobiegać zagrożeniom podczas prowadzenia pojazdów?

Łączny czas pracy kierowcy w skali tygodnia nie może z kolei przekroczyć 56 godzin, a w ciągu dwóch tygodni – 90 godzin. Odpoczynek tygodniowy wynosi co najmniej 45 godzin, choć dopuszcza się skrócenie go do 24 godzin pod warunkiem, że zostanie on odebrany nie później niż przed końcem trzeciego tygodnia, od momentu, w którym to nastąpiło.

Dzięki tym zasadom transport w Unii Europejskiej jest bezpieczniejszy. Wprowadzenie ich miało na celu ograniczenie liczby wypadków wynikających ze zmęczenia kierowców. Jednocześnie gwarantują one warunki pracy zgodne z zasadami ochrony zdrowia. Kontrolę nad przestrzeganiem przepisów Rozporządzenia zapewnia obowiązek zapisywania czasu pracy kierowcy, a także jego przerw i odpoczynków za pomocą tachografów.

Zasady kabotażu, czyli transport drogowy w Unii Europejskiej na terenie innego kraju członkowskiego

Kabotaż oznacza wykonywanie transportu wewnętrznego w państwie, w którym przewoźnik nie ma siedziby. Obowiązujące regulacje unijne dopuszczają do trzech operacji kabotażowych w ciągu 7 dni od zakończenia przewozu międzynarodowego. Wykonane mogą być one jednak wyłącznie w przypadku, kiedy wcześniej realizowany był transport międzynarodowy do kraju. W praktyce oznacza to, że przewoźnik nie może wjechać do państwa członkowskiego bez ładunku i rozpocząć realizacji transportu kabotażowego.

W przypadku przewozów wewnętrznych w państwie, w którym firma nie ma siedziby, obowiązuje również tzw. okres cooling off wdrożony w ramach Pakietu Mobilności. Jest to konieczność zachowania czterodniowej przerwy przed wykonaniem kolejnych operacji transportowych w tym samym kraju. Ma to na celu ograniczenie trwałego wykonywania działalności w obcym państwie bez faktycznego prowadzenia firmy w miejscu rejestracji.

Aby legalnie przeprowadzić kabotażowy transport drogowy w Unii Europejskiej, niezbędne są dokumenty przewozowe, takie jak list CMR oraz zapisy z tachografu. Dodatkowo w przypadku kontroli uprawnione do tego organy mogą zażądać również dowodów potwierdzających czas wjazdu do kraju oraz przebieg trasy. Naruszenie przepisów dotyczących kabotażu grozi wysokimi sankcjami finansowymi, które w niektórych państwach sięgają kilkunastu tysięcy euro. W skrajnych przypadkach mogą obejmować również:

unieruchomienie pojazdu,
cofnięcie licencji transportowej.

Licencja wspólnotowa jako brama do europejskiego rynku transportowego

Jednym z kluczowych dokumentów wymaganych przy przewozie towarów na terenie Unii Europejskiej jest licencja wspólnotowa. Dokument ten wydawany jest przez właściwe organy administracji państwowej w kraju, w którym zarejestrowany jest przewoźnik – w Polsce odpowiada za to Główny Inspektor Transportu Drogowego (GITD).

Licencja wspólnotowa uprawnia do wykonywania zarobkowych przewozów drogowych na całym obszarze Unii z wykorzystaniem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t. Aby ją uzyskać, należy spełnić szereg warunków. Należą do nich głównie:

posiadanie certyfikatu kompetencji zawodowych,
wykazanie zdolności finansowej na poziomie minimum 9 000 euro na pierwszy pojazd i 5 000 euro na każdy kolejny,
prowadzenie rzeczywistej i stałej działalności gospodarczej w kraju rejestracji.

Licencja wydawana jest na okres 5 lub 10 lat i podlega odnowieniu. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku rażącego naruszenia przepisów, takich jak manipulacje tachografem czy przewozy bez wymaganych dokumentów, organ wydający może ją cofnąć.

Najważniejsze wyzwania dla przewoźników drogowych w UE

Jeśli prowadzisz firmę przewozową, dostosowanie się do obowiązujących przepisów międzywspólnotowych to konieczność. Oprócz tego musisz również zmierzyć się z wyzwaniami przyszłości. Jednym z nich jest dekarbonizacja, która w coraz większym stopniu obejmuje również transport. Unia Europejska zakłada w jego przypadku redukcję emisji gazów cieplarnianych o 90% do 2050 roku. Oznacza to konieczność stopniowego przechodzenia na pojazdy niskoemisyjne, które wspierają coraz bardziej prężny rozwój infrastruktury ładowania i stacji wodorowych. Dodatkowo w osiągnięciu tego celu pomóc może promowany w ostatnich latach transport intermodalny w Unii Europejskiej, czyli przewóz ładunków z wykorzystaniem co najmniej dwóch różnych gałęzi transportu, np. drogowego i kolejowego, bez przeładunku samego towaru.

Drugim wyzwaniem jest cyfryzacja procesów. Transport w Unii Europejskiej coraz częściej bazuje na elektronicznych listach przewozowych – e-CMR, które pozwalają na szybszą wymianę danych. Równocześnie wraz z nimi wprowadzane są inteligentne tachografy, automatycznie rejestrujące przekraczanie granic czy czas pracy kierowców, które staną się obowiązkowe we wszystkich pojazdach o DMC powyżej 2,5 t od 1 lipca 2026 r.

Dodatkowo powinieneś pamiętać, że przepisy obejmujące transport drogowy w Unii Europejskiej stale się zmieniają, tak aby były jak najlepiej dopasowane do aktualnych warunków gospodarczych i technologicznych. Śledzenie na bieżąco, jak przebiega wdrażanie nowych regulacji, pozwoli Ci jednak nie tylko uniknąć kar, ale także dostosować swoje strategie biznesowe do ich wymogów.

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące przepisów obejmujących transport w Unii Europejskiej

1. Co to jest Pakiet Mobilności?

To zestaw przepisów przyjętych przez Unię Europejską w latach 2020–2022, regulujących czas pracy kierowców, zasady kabotażu i obowiązki powrotu pojazdów oraz pracowników do kraju siedziby firmy.

2. Do czego służy licencja wspólnotowa?

Jest to dokument uprawniający do wykonywania zarobkowych przewozów drogowych w całej Unii Europejskiej. Wydaje go organ w kraju siedziby przewoźnika.

3. Dlaczego transport intermodalny w Unii Europejskiej jest coraz bardziej promowany?

UE promuje ten model przewozu towarów, aby zmniejszać emisję CO₂ i odciążać sieć drogową. W ramach tych działań wspiera inwestycje w terminale przeładunkowe i rozwój korytarzy transportowych TEN-T.